Tuan Yang Terutama Yang Dipertua Negeri merupakan sinonim dengan negeri Melaka, Pulau Pinang, Sabah dan Sarawak di Malaysia. Semua negeri-negeri ini tidak mempunyai sultan dan TYT ini mula dilantik sejak tahun 1957.
Sehingga sekarang Negeri Melaka telahpun mempunyai 6 orang Gabenor /TYT.
Gabenor Pertama : TYT TUN LEONG YEW KOH
(31 Ogos 1957 - 30 Ogos 1959)
Mendiang
Tun Leong Yew Koh merupakan anak kepada Leong Yew Teen iaitu orang yang
bertanggungjawab memajukan Salak Utara, Perak. Tun Leong Yew dilahirkan
pada 22 Ogos 1888 di Salak Utara, Perak. Tun Yew Koh mendapat
pendidikan awal di Canton, China sebelum menyambung pelajarannya di
Tanah Melayu pada usia 13 tahun di Anglo Chinese School, Ipoh dan
Sekolah St. Xavier's, Pulau Pinang. Pada 1909, ketika berumur 21 tahun,
kecemerlangan beliau dalam bidang akademik membuahkan hasik apabila
berjaya mendapat 'Queen's Scholarship of The Straits Settlement' untuk
melanjutkan pengajian di London iaitu di 'University College' dan 'Inner
Temple'dalam jurusan Undang-Undang dan Politik, London School of
Economic dala, jurusan Ekonomi. Setelah tamat pengajian, beliau melawat
wilayah Yunan dan China sebelum kembali ke tanahair untuk menjadi
seorang peguam di Ipoh.
Beliau
pernah diserang sebanyak dua kali dengan bom tangan dan mengalami
cedera parah akibat serangan tersebut. Ladang pertanian dan ternakan
serta bangunan miliknya musnah apabila cuba menegakkan kesejahteraaan
penduduk dan keamanan negara.
Selepas
bersara sebagai Gabenor Melaka yang pertama pada tahun 1959, beliau
menceburkan diri dalam aktiviti sosial seperti menjadi Ahli kepada
Majlis Peguam di Perak, Dewan Perniagaan China, Kaunsel negeri dan
Pertubuhan Perlombaongan China. Beliau meninggal dunia pada tahun 1963
pada usia 75 tahun.
Gabenor Kedua : TYT TUN HJ ABDUL MALEK BIN YUSOF (31 Ogos 1959 -30 Ogos 1967)
Tun
Haji Abdul Malek bin Yusuf, Dato' Maha Kurnia merupakan Tuan Yang
Terutama Yang DiPertua Negeri Melaka yang kedua. Beliau mengangkat
sumpah sebagai TYT Yang DiPertua Negeri Melaka pada 31 Ogos 1959 dan
berkhidmat selama tiga penggal.
Allahyarham
Tun. Hj. Abdul Malek bin Yusuf merupakan anak lelaki tunggal daripada
tiga orang adik beradik. Dilahirkan pada tahun 1899 di Kampung Chengkau,
Rembau, Negeri Sembilan dan dibesarkan dalam kehidupan kampung.
Allahyarham
mendapat pendidikan awal di Sekolah Melayu Chengkau, Negeri Sembilan
pada tahun 1907 seterusnya melanjutkan pelajarannya di peringkat tinggi
di Maktab Melayu Kuala Kangsar, Perak pada tahun 1910.
Tun
Hj. Abdul Malek telah mendirikan rumahtangganya dengan Puan Khatijah
bte Ahmad dan mereka dikurniakan dua orang cahayamata iaitu Halimah dan
Habibah. Walau bagaimanapun, isterinya telah kembali ke rahmatullah pada
tahun 1950.
Selepas itu, beliau berkahwin dengan isteri keduanya, Toh Puan Fatimah
bte Ismail pada tahun 1964. Toh Puan Fatimah mendapat pendidikan awal di
Sekolah Melayu Langat dan Sekolah Melayu Kajang.
Gabenor Ketiga : TYT TUN DATO HJ ABDUL AZIZ BIN ABDUL MAJID (31 Ogos 1971 - 10 Mei 1975)
Allahyarham
Tun Hj. Abdul Aziz bin Abdul Majid memang tidak asing lagi di kalangan
rakyat negara kita apatah lagi warga Melaka. Sumbangannya terhadap
pembangunan dan kemajuan negeri Melaka memang tidak dapat dinafikan
lagi. Tun Hj. Abd. Aziz bin Abdul Majid dilahirkan pada 10 Mac 1908 di
Kajang, Selangor.
Tun
Hj. Abdul Aziz telah mendapat pendidikan awal di Sekolah Tinggi Kajang
pada tahun 1920 hinggalah Allahyarham lulus Cambridge School Certificate
pada tahun 1925.
Tun
Hj. Abdul menamatkan zaman bujangnya pada tahun 1956 apabila bertemu
jodoh dengan Yang Mulia Raja Teh Zaiton bte Raja Kamarulzaman iaitu
anakanda Raja Hj. Kamarulzaman Hj. Mansor, Raja di Hilir Perak. Hasil
perkahwinan ini, mereka dikurniakan empat orang cahaya mata iaitu
Mustapha Kamal, Kamarulzaman, Mansor dan Amir Hamzah.
Sewaktu
British memperkenalkan Malayan Union di Tanah Malayu pada tahun 1946,
Tun Hj. Abdul Aziz telah dilantik sebagai Penolong Setiausaha kepada
Pejabat Suruhanjaya Residen Selangor.
Pada
1 Februari 1948, telah dilantik sebagai Penolong Setiausaha Negeri
Pertama Negeri Selangor. Pada bulan Mac tahun yang sama, Allahyarham
telah terpilih untuk mengikuti Kursus Pentadbiran di Oxford University,
London.
Pada
tahun 1949 iaitu sekembalinya dari London, Tun telah ditugaskan untuk
memegang beberapa jawatan penting di peringkat negeri mahupun peringkat
persekutuan. Di peringkat negeri, Tun telah dilantik ke jawatan Pegawai
Daerah di Teluk Anson. Pada 22 Januari 1952, Allahyarham dilantik
sebagai Ahli Lembaga Eksekutif Kuala Lumpur dan Penolong Setiausaha di
Bahagian Keselamatan Dalam Negeri, Bahagian Pertahanan.
Pada
15 April 1952, Tun dilantik sebagai Menteri Besar Negeri Sembilan dan
diikuti sebagai Menteri Besar Selangor pada 1 September 1954.
Tahun
1956 dan 1957, Tun mengikuti rombongan kemerdekaan di London bagi
membincangkan hal-hal yang berkaitan dengan Perlembagaan. Pada tahun
1958 pula, Tun dan beberapa anggota rundingan telah pergi ke London
sekali lagi untuk berbincang mengenai Perjanjian Pertahanan Malaya.
Pada
Jun 1963. rombongan ke London diadakan lagi bagi membincangkan
pembentukan Persekutuan Malaysia. Tun telah menjadi anggota Pasukan
Perundingan Persekutuan dalam Jawatankuasa Antara Kerajaan.
TYT keempat : TYT TUN SYED ZAHIRUDIN BIN SYED HASSAN (18 Mei 1975 - 3 Dis 1984)
Tuan
Yang Terutama Syed Zahiruddin Bin Syed Hassan tekah dilahirkan pada 11
Oktober 1918 di Pondok Tanjung, Kerian Perak. Beliau merupakan anak
sulung daripada enam orang adik-beradik. Bapa beliau bernama Syed Hassan
bin Syed Ibrahim, dan ibunya Raja Halimah bte Raja Abdullah. Bapa
pembentukan nya
berasal dari Sayuung, Kuala Kangsar, Perak manakala ibunya dari Pondok
Tanjung, Kerian, Perak.
Pada
Jun 1963. rombongan ke London diadakan lagi bagi membincangkan Persekutuan Malaysia. Tun telah menjadi anggota Pasukan
Perundingan Persekutuan dalam Jawatankuasa Antara Kerajaan.
TYT Kelima : TYT TUN DATUK SERI UTAMA HJ SYED AHMAD BIN SYED MAHMUD SHAHABUDDIN
(4 Dis 1984 - 31 Mei 2004)
Tun
Datuk Seri Utama Syed Ahmad Al Haj bin Syed Mahmud Shahabudin yang
Terutama Yang Di-Pertua Negeri Melaka yang kelima mengantikan Tun Syed
Zahiruddin bin Syed Hassan yang telah menamatkan perkhidmatannya pada
tahun 1984Tun Datuk Seri Utama Syed Ahmad Al-Haj, dilahirkan pada 14 Mei
1925 di Kulim, Kedah. Beliau merupakan anak ketiga daripada lima adik
beradik yang terdiri daripada 4 lelaki dan seorang perempuan.
Tun
Datuk Seri Utama Syed Ahmad Al-Haj bin Syed Mahmud Shahabudin dilantik
sebagai Tuan Yang Terutama Yang di-Pertua Negeri Melaka yang kelima pada
4 Disember 1984 sehingga 31 Mei 2004. Sepanjang 20 tahun ,menjawat
jawatan sebagai Tuan Yang Terutama Yang di-Pertua Negeri Melaka, seramai
empat orang Ketua Menteri telah berkhidmat di bawah pentadbirannya
iaitu Tan Sri Rahim bin Datuk Tamby Chik (26 April 1982-13 Oktober
1994), Datuk Seri Hj. Mohd Zin bin Hj. Abd Ghani (14 Oktober 1994-14 Mei
1997), Datuk Seri Abu Zahar bin Haji Isnin (24 Mei 1997-1 Disember
1999) dan Datuk Seri Hj. Mohd Ali bin Mohd Rustam (3 Disember 1999
sehingga kini)
TYT Keenam : TYT TUN DATUK SERI UTAMA HJ MOHAMAD KHALIL BIN YAACOB (1 Apr 2004 -kini)
Dilahirkan
pada 29 Disember 1937 di Kuantan,Pahang, Tun Mohd. Khalil bin Yaakob
merupakan anak ketiga daripada 7 adik beradik. Menerima pendidikan awal
di Sekolah Ahmad Shah, Pekan Pahang. Beliau melanjutkan pelajaran ke
peringkat menengah di Kolej Melayu Kuala Kangsar atau Malay College
Kuala Kangsar (MCKK) sehingga tahun 1959. Di peringkat pendidikan tinggi
pula, beliau meneruskan pengajian di Universiti Malaya sehingga beliau
memperolehi Ijazah Sarjana Muda Sastera (Kepujian) pada tahun
1962. Beliau menjadi ketua pelajar setelah dipilih dari Majlis
Perwakilan Pelajar, beliau juga telah dipilih menjadi Pengerusi untuk
Persatuan Atlit Sukan Universiti. Beliau menjadi kapten untuk Pasukan
Atlit Sukan Universiti untuk dua tahun. Beliau masih bergiat aktif dalam
bidang sukan sehingga ke hari ini terutamanya dalam renang dan golf
(Handicap 9).
Sebagai
pelengkap kehidupan, Tun telah mendirikan rumahtangga dengan Toh Puan
Dato' Zurina bte Kassim pada tahun 1965. Toh Puan Dato' yang lahir pada
13 Julai 1944 berasal dari Duyong, Melaka. Beliau menerima pendidikan
awal di Sekolah Kebangsaan Kampung Baru dan Sekolah Perempuan Methodist,
Kuala Lumpur.Sebagai isteri yang diplomat dan ahli politik, Toh Puan
Dato' aktif dalam beberapa persatuan seperti Persatuan Iser-isteri Wakil
Rakyat Pahang (TERATAI) pada tahun 1986 hingga 1999 sebagai Yang
di-Pertua, Lembaga Wanita Islam sebagai Penaung dan ahli Persatuan Badan
Amal dan Kebajikan Tenaga Isteri-isteri (BAKTI) pada tahun 1999.Hasil
perkongsian hidup.Tun dan Toh Puan Dato' dikurniakan tiga cahaya mata,
dua putera serta seorang puteri dan kini mempunyai seorang cucu.
Meskipun
sibuk dengan tugas harian, Tun Mohd Khalil masih mempunyai masa untuk
melakukan aktiviti-aktiviti riadah dan rekreasi. Di antara kegiatan
sukan yang digemarinya ialah berenang,golf,jet ski dan berkayak.
Tun
juga merupakan seorang yang berjiwa seni. Beliau sememangnya seorang
pelukis yang berbakat dan juga berminat dalam bidang muzik. Pada masa
terluang, beliau juga suka pergi memancing.
Tun
Mohd Khalil menyertai Perkhidmatan Tadbir dan Diplomatik dan memulakan
kerjaya diplomatiknya dengan Wisma Putra padat tahun 1963. Selama lebih
12 tahun berikutnya, Tun ditugaskan sebagai diplomat ke Itali, Maghribi,
Singapura dan Indonesia. Beluai juga berkursus di Lembaga Pertahanan
Nasional Indonesia (LemHanas) pada tahun 1974. Pada tahun 1976 hingga
1978 pula, beliau telah menamatkan perkhidmatan luar negara dan dilantik
sebagai Pengurus Besar Lembaga Kemajuan Wilayah Jengka, Pahang.
Sebagai
tokoh politik yang berwibawa, beliau telah bertanding dalam Pilihanraya
Umum tahun 1978 bagi kerusi Dewan Undangan Negeri Bukit Ibam (dalam
kawasan Parlimen Pekan). Ketika itu beliau adalah Ketua UMNO Bahagian
Pekan.Pada Pilihanraya Umum 1982, beliau bertanding dan memenangi kerusi
Parlimen Maran.Pada tahun 1982 hingga 1983, Tun telah dilantik sebagai
Timbalan Menteri Pelajaran dan kemudiannya sebagai Menteri di Jabatan
Perdana Menteri pada tahun 1984 sehingga 1986
Pada
tahun 1983, beliau terpilih sebagai Ahli Majlis Tertinggi UMNO
(sehingga 1999).Beliau dipilih sebagai Ketua UMNO Bahagian Maran pada
pemilihan parti 1986 dan memegang jawatan tersebut sehingga 1995. Semasa
pembentukan kerajaan negeri dan selepas memenangi kerusi Dewan Undangan
Negeri Bukit Tajau pada Pilihanraya Umum 1986, Tun dilantik menjadi
Menteri Besar Pahang. Beliau juga menyandang jawatan Pengerusi Badan
Perhubungan UMNO Negeri Pahang. Pada Pilihanraya Umum 1995, beliau
bertanding untuk kerusi Dewan Undangan Negeri Lepar (dalam kawasan
Parlimen Paya Besar) dan memenanginya dengan selesa sebelum dilantik
semula sebagai Menteri Besar Pahang. Pada pemilihan jawatan parti 1995,
beliau dipilih Ketua UMNO Bahagian Paya Besar.
Di
bawah kepimpinan sebagai Menteri Besar, Tun telah membawa banyak
kejayaan dan pembangunan kepada negeri Pahang. Antara kejayaan beliau
ialah memberi keyakinan kepada pelabur asing supaya melabur di negeri
Pahang dan peranan beliau sebagai penggerak kepada indistri petrokimia
di kawasan perindustrian Gebeng. Bagi masyarakat luar bandar, kepimpinan
beliau telah membawa kemajuan kepada mereka dalam bentuk penyediaan
prasarana asas di seluruh negeri. Kemudahan asas seperti jalan raya,
bekalan air dan elektrik beserta kemudahan ruang niaga dan kilang adalah
untuk menambah pendapatan rakyat menerusi aktiviti ekonomi.
Setelah
menyandang jawatan Menteri Besar Pahang selama 13 tahun, tun meletakkan
jawatan untuk dilantik sebagai Senator dan seterusnya sebagai Menteri
Penerangan pada Mei 1999 dan bertukar ke Angkasapuri , Kuala Lumpur .
Perlantikan itu diumumkan serentak dengan perlantikan beliau sebagai
Setiausaha Agung UMNO.Pada pilihanraya Umum 1999 , Tun bertanding untuk
kerusi Parlimen Kuantan dan memenanginya dengan majoriti 7,361 undi.
Dengan tidak memegang jawatan kanan di peringkat bahagian , beliau
mencipta sejarahnya yang tersendiri sebagai satu-satunya Setiausaha
Agung UMNO yang berbuat demikian.
Jawatan
Politik Ketua UMNO Bahagian Pekan Ketua UMNO Bahagian Maran Ketua UMNO
Bahagian Paya Besar Pemgerusi Badan Perhubungan UMNO Negeri Pahang Ahli
Majlis Tertinggi UMNO (sejak 1983) Setiausaha Agung UMNO Malaysia
(1999-2004) Setiausaha Agung BArisan Nasional Malaysia (2003-2004).
Setelah
tamat pengajiannya di kolej pada tahun 1947, beliau telah memulakan
kerjayanya sebagai pegawai kerajaan di Pejabat Perbendaharaan Alor Setar
pada tahun 1948-1955. Kemudian, beliau telah dilantik sebagai Menteri
Besar Kedah pada 14 Disember 1967 sehingga 1978
Selama
11 tahun menyandang jawatan ini, Tun Syed Ahmad telah membuktikan
ketokohannya sebagai seorang pemimpin apabila membawa pelbagai kemajuan
dalam pelbagai sektor untuk meningkatkan taraf hidup rakyat Negeri Kedah
supaya lebih baik dan maju
Berdasarkan
kepimpinan serta kelayakannya, beliau telah dilantik sebagai Timbalan
Menteri Dalam Negeri pada 1978 sehingga September 1982. Dalam masa yuang
sama beliau juga menjawat jawatan sebagai Pesuruhjaya Tinggi di
Singapura dan selepas itu dilantik menjadi Tuan Yang Terutama Yang
di-Pertua Negeri Melaka
Beliau
telah menjadi Penolong Setiausaha UMNO, Kedah selama 4 tahun bermula
1951 hingga 1954, kemudian beliau telah menjadi Setiausaha UMNO Kedah
selama 14 tahun. Beliau telah dilantik menjadi pengerusi Jawatankuasa
Perhubungan UMNO untuk Barisan Nasional Kedah. Pada tahun 1968, beliau
telah menjadi ahli Majlis Tertinggi UMNO Malaysia dan beliau telah
menjadi Pemangku Pengerusi untuk Jawatankuasa Perhubungan UMNO untuk
Barisan Nasional Kedah selama 7 tahun bermula pada tahun 1978 hingga
1984.